مسئولیت اجتماعی

بر خلاف نگاه سنتی به مدیریت و کسب و کار، سازمان‌ها دیگر فقط در مقابل سهامداران شان مسئول نیستند و نباید فقط به افزایش سود کوتاه مدت سهامداران خود بیندیشند. بدین ترتیب انتظار می‌رود سازمان‌ها که در ارتباط با ذینفعان دیگری نیز هستند، خواسته‌های مشروع آن‌ها را هم لحاظ قرار دهند.مسئولیت اجتماعی یا تعهدات اجتماعی شرکت را به چهار جنبهٔ مسئولیت اجتماعی زیست‌محیطی، سرمایه انسانی، خیرخواهانه و اخلاقی تقسیم کرده‌اند که، مهم‌ترین آن‌ها مسئولیت اجتماعی زیست‌محیطی است. مسئولیت اجتماعی شرکتی در کشورهای مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است بطوریکه قوانین و مقررات خاصی در هر کشور جهت اطمینان از بکارگیری اصول آن تدوین و اجرا شده است. بصورت نمونه می‌توان از کشورهای ایالات متحده امریکا، ژاپن، ترکیه، امارات متحده عربی و اتحادیه اروپا نام برد. در ایران هم پیش نویس قانون مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها یا مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمانی با شماره 21019174 در مورخ 4/5/1402 توسط دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه و تدوین شده است.

مسئولیت اجتماعی شرکتی (به انگلیسی: Corporate Social Responsibility) از جستارهای «اخلاق کسب و کار» است که به نقش شرکت ها درحوزه اجتماع می‌پردازد.مجموعه وظایف و تعهداتی است که شرکت بایستی در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، انجام دهد.
مطالبه از سازمان‌ها برای «مسئولانه عمل کردن» در قبال جامعه، موضوعی است که با گسترش روزافزون اثرگذاری آن‌ها بر محورهای تشکیل دهنده توسعه پایدار یعنی «اقتصاد»، «جامعه» و «محیط زیست»، در دهه‌های پایانی قرن بیستم شدت گرفته و منجر به این شده‌است که مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی سازمانها یا CSR در دنیای مدیریت ظهور پیدا کند. CSR در یک تعریف ساده، یعنی اینکه سازمان‌ها در مقابل جامعه ای که در آن فعالیت می‌کنند مسئول هستند؛ چرا که از منابع انسانی، طبیعی و اقتصادی آن استفاده می‌کنند.

با وجود آنکه نمی‌توان منکر این واقعیت شد که شرکت‌ها با هدف به حداکثر رساندن سود فعالیت می کنند، حفظ رابطه خوب با جامعه ای که در آن فعالیت می کنند بسیار حیاتی است. کسب‌وکارهایی که می‌توانند نشان دهند وجدان اجتماعی دارند، شانس بیشتری برای موفقیت خواهند داشت و اینجاست که مسئولیت اجتماعی مطرح می‌شود. بزرگترین شرکت ها در مسئولیت اجتماعی خود سرمایه گذاری می‌کنند و بخش ها یا شعبه های اختصاصی دارند که وظیفه رسیدگی به امور مربوط به مسئولیت اجتماعی آن ها را دارند.

مسئولیت اجتماعی شرکت، اجازه می‌دهد تا دارایی‌های خود را که شامل حسن نیت، اعتماد و شهرت خوب است، پرورش دهد. کسب و کارها نام نیک و برند خود را یکی از با ارزش ترین دارایی های خود می‌دانند و با نشان دادن اینکه مسئولیت اجتماعی خود را جدی می گیرند، عموم مردم را نیز به جدی گرفتن آنها تشویق می‌کنند. در نتیجه برندینگ قوی‌تری خواهند ساخت.

یک شرکت با مسئولیت‌پذیری اجتماعی نشان می‌دهد که شیوه‌های اخلاقی در نحوه انجام تجارت خود لحاظ می‌کند. مشتریان به طور فزاینده ای در مورد مسائل محلی، ملی و جهانی آگاه می‌شوند و نمی‌توان انکار کرد که تصمیمات خرید آنها اکنون به شدت تحت تأثیر این مسائل قرار گرفته است. بنابراین، آنها تمایل به خرید بیشتر از شرکت هایی دارند که نگرانی و اقدام خود را در مورد موضوعاتی که به شدت مورد توجه مشتریان قرار می گیرد، نشان می دهند. این مساله باعث ایجاد وفاداری مشتریان خواهد شد. در نتیجه فروش بیشتر و سود بالاتر به وجود می‌آورد.

کسب‌وکارهای موفق به خوبی درک کرده اند که نیاز به نگرش مثبت از سوی مخاطبانشان دارند. البته، مسئولیت اجتماعی آنها، در درجه اول، ارائه ارزش نسبت به پولی که می‌گیرند و ارائه محصولات و خدمات با کیفیت بالا، به دنبال آن ارائه پشتیبانی خوب پس از فروش، خدمات مشتری و اهداف مدنی است. در نتیجه نشان می‌دهند چگونه شرکت به مشتریان خود، محیط زیست و جامعه به عنوان یک کل اهمیت می‌دهد. اگر متوجه شده باشید، شرکت هایی با سیاست های مسئولیت اجتماعی خوب پوشش رسانه ای بیشتر و بهتری دریافت می‌کنند، بنابراین این یکی از راه های تبلیغ شرکت آنها است، ما در شرکت آهنگری تراکتورسازی نهایت تلاشمان را کرده ایم تا بتوانیم در این زمینه گام های مثبت و موثری برداریم.

گفتیم که مسئولیت اجتماعی CSR به این معنی است که یک شرکت باید اقدامات خود را به گونه‌ای تعریف کند که از نظر اجتماعی در برابر مشتریان، سهامداران و جهان پاسخگو باشد. اما واقعاً این در عمل به چه معناست؟
بیایید این مسئله را با انواع مسئولیت اجتماعی شرکت‌های توضیح بدهیم.

در دنیای امروز، تقریباً انتظار می‌رود که کسب‌وکارها به جوامعی که در آن فعالیت دارند و به اهدافی که با مأموریت شرکت آنها همسو هستند، کمک مالی کنند. وقتی کسب و کارها این کار را انجام می دهند، مسئولیت بشردوستانه خود را دنبال می کنند.

هنگامی که یک کسب و کار با در نظر گرفتن مسئولیت اقتصادی عمل می‌کند، تصمیمات مالی اتخاذ خواهد کرد که انجام کارهای خوب را در اولویت قرار می دهد، نه فقط کسب درآمد بیشتر. این بدان معنی است که این نوع CSR با انواع دیگر بالا در هم تنیده شده است. به عنوان مثال، می تواند به این معنی باشد که یک شرکت با تامین کننده‌ای که از مواد سازگار با محیط زیست استفاده می‌کند قرارداد امضا کند؛ حتی اگر هزینه بیشتری داشته باشد.

برای شرکت هایی که متعهد به CSR هستند، مهم است که شیوه‌های سازگار با محیط زیست داشته باشند. شرکت‌ها می‌توانند سهم قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه‌ای، آلودگی، زباله و کاهش منابع طبیعی داشته باشند. اما با تعهد به مسئولیت‌های زیست‌محیطی، یک کسب‌وکار مالکیت تأثیر آن بر محیط‌زیست را در اختیار می‌گیرد.

مسئولیت‌پذیری اخلاقی به این معناست که اطمینان حاصل شود که یک کسب‌وکار در همه کارها درگیر شیوه‌های تجاری منصفانه است. مواردی از جمله رفتار اخلاقی و محترمانه با همه کارکنان، ذینفعان و مشتریان یا تعیین حداقل دستمزد بالاتر را شامل می‌شود.

سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO)، در سال 2010 مجموعه‌ای از استانداردهای اختیاری را برای کمک به اجرای مسئولیت‌های اجتماعی‌ شرکت‌ها منتشر کرد. این استانداردها  تنها به ارائه توصیه و راهنمایی‌های لازم CSR می‌پردازد (به دلیل آنکه ماهیت CSR بیشتر کیفی است تا کمی). این دستورالعمل مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها را توضیح می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا اصول CSR را به اقدامات عملی تبدیل کنند. این استاندارد برای تمامی سازمان‌ها صرف‌نظر از فعالیت، اندازه و موقعیت آن‌ها در نظر گرفته‌شده است. همچنین از آنجایی‌ که بسیاری از ذینفعان اصلی از سراسر جهان در توسعه ISO 26000 مشارکت داشته‌اند می‌توان آن را یک اجماع بین‌المللی تلقی کرد.

حالا بیایید ببینیم اگر باید csr اجرا شود باید چه کار کرد:

حالا یک سری کارهای منطقی با اولویت بیشتر را انتخاب کنید. مهم است که از کارکنان، شرکا و سهامداران هم نظرخواهی کنید.

سرانجام، یک برنامه اقدام را طراحی کنید تا بتوانید بر اساس اولویت‌ها عمل کنید. این برنامه باید زمان بندی دقیق و فهرستی از افراد مسئول کارها و منابع اختصاصی برای پروژه را در بر بگیرد. جلسات پیگیری منظمی را تنظیم کنید تا پیاده‌سازی برنامه اقدام را نظارت کنید، نقاط قوت و ضعف را مشخص کرده و تصمیم‌گیری لازم را انجام دهید.

احتمالا از قبل هم یک سری اقدامات در جهت مسئولیت اجتماعی شرکت کرده‌اید، اما آگاهانه نبوده است. شیوه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی شرکت‌تان را بررسی کرده و ببینید چه تاثیری بر محصول و خدمات‌تان دارند.

در مرحله بعدی، سعی کنید، اهداف csr خودتان را مشخص کرده و ماموریت شرکت، ارزش‌ها و برنامه کار خود را هم درنظر بگیرید.